Chèo: Đường Trường Tiếng Đàn - NSUT Phó Thị Kim Đức

2 Views

Thanks! Share it with your friends!

You disliked this video. Thanks for the feedback!

Published Oct 13, 2025

Chèo: Đường Trường Tiếng Đàn
Tiếng hát: NSUT - Nghệ nhân Phó Thị Kim Đức
Tư liệu âm thanh của Anh Hùng Nguyễn

Nguồn gốc văn học: Ca dao
Hoàn cảnh sử dụng: Ngoài tích trò.
Tính chất: Trữ tình, đẹp thơ mộng, duyên dáng, sôi nổi, rộn ràng, tha thiết.
Chức năng: sử dụng cho đơn ca nam nữ, ca ngợi quê hương đất nước tươi đẹp, rộn ràng nhưng kín đáo.
Thuộc loại: Đường Trường

(Theo tài liệu "Chèo Cổ Chọn Lọc" của Nhà nghiên cứu Hoàng Kiều)
LỜI CỔ
Trổ thân bài: Đàn ai khéo nảy tình tình
Một đàn cá lớn tựa ghềnh nó nghe
Lững lờ cá lội so le
Trổ nhắc lại 1: Lững lờ cá lội so le
Kình ngư cá lớn lại đè cá con (1)
Thị kỳ cá vượt vũ môn (2)
Trổ nhắc lại 2: Thị kì cá vượt vũ môn
Chim khôn tha mồi về tổ mớn con trên cành.
Não nùng tin tức thăm oanh
Trổ nhắc lại 3: Não nùng tin tức thăm oanh
Chim oanh học nói trên cành véo von
Phụng hoàng năn nỉ trên non
Trổ nhắc lại 4: Phụng hoàng năn nỉ trên non
Chăm bề đèn sách khuyên con học hành
Tận từ như tiếng thức điểu thanh.

(1) Kình ngư: Cá kình - một loài cá lớn ở biển, còn gọi là cá voi hoặc cá sấu.
(2) Vũ môn: Cửa Vũ tức long môn - Long môn là hai núi đá sừng sững hai bên hồ trên một khúc sông Hoàng Hà (Trung Quốc) như hình cái cửa, cửa này rất đẹp, khi ông Hạ Vũ trị thủy có đục thêm ra nên gọi là Vũ môn (cửa ông Vũ) Sách ‘Tam tân kỳ” nói: Long môn là qua nơi dữ sóng, cá khó vượt qua, nếu vượt qua được thì sẽ hóa rồng.
Sách ‘Thủy kinh chú” nói” Tiết tháng 3, cá chép vượt qua long môn hóa rồng. Người đời Đường bảo những người sĩ tử đi thi đó là "vượt qua long môn”.
Theo sách “Đại nam nhất thống trí” thì nước ta cũng có vũ môn, dãy núi khai tương “Giang mau” thuộc huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) là một dòng suối bao bọc, tương truyền mỗi năm đến tháng 4, mưa to có nước nguồn thì cá chép ngược dòng “vượt vũ môn” để hóa rồng.