Chèo: Sắp Song Loan
Tiếng hát: NGUT Thanh Tuyết
(Nhà giáo ưu tú Thanh Tuyết là một nghệ sĩ chèo, một người thầy có tên tuổi trong làng chèo nước ta. Bà là con gái của NSND Năm Ngũ, con dâu của nữ NSND Dịu Hương, nên sớm được truyền thụ những vai mẫu chèo truyền thống)
Sắp song loan: sắp là điệu thuộc hệ thống sắp, song loan là đôi chim loan phượng gọi tắt, cũng có thể là chăn loan (gối phượng).
Nguồn gốc văn học: Ca dao, thơ dân gian
Hoàn cảnh sử dụng: Trong các vai hề gậy đi hầu cậu, vừa đi đường vừa hát
Tính chất: vui, lạc quan, nghịch ngợm
Chức năng: Hát trong hoàn cảnh đố nhau hoặc đối đáp, mô tả cảnh trên đường hay tâm sự.
Hệ thống làn điệu: Hát Sắp
LỜI CỔ
Trổ mở đầu: Chếch gối phượng song loan
Trổ thân bài: Để anh một mình vò võ sao tàn canh khuya
Anh khuyên em nên kiếm chút nghĩa đi về
Trổ nhắc lại: Anh khuyên em nên kiếm chút nghĩa đi về
Có nên chăng cô nàng nói chớ hề hở hang
Anh đây đèo bòng kiếm chút nghĩa tao khang
Trổ đổi đáp: (mở rộng)
Tao khang chi thê (1)
Bớ thằng hề ơi
Bất khả hạ đường
Bớ thằng hề ơi
Bần tiện chi giao (2)
Là mạc khả vong
Trổ kết:
Vâm trên rừng không bành không quản
Gái không chồng như phản long đanh
Phản long đanh anh còn chữa được
Gái không chồng chạy ngược chạy xuôi
Không chồng khổ lắm ai ơi.
(1) Tao: là bã rượu, khang là cám
(2) Bần tiện: Nghèo hèn.
Cả hai câu này Tống Hoằng viết trong Hậu hán thư: “Bần tiện chi giao mạc khả vong, tao khang chi thê bất khả hạ đưòng”, ý nói: Người bạn chơi lúc còn nghèo hèn không thể quên được, người vợ lấy từ lúc còn cám bã nuôi nhau thì không thể bỏ nhau được. Người vợ cám bã là ý nói người vợ đã gắn bó từ lâu.
(Theo tài liệu "Chèo Cổ Chọn Lọc" của Nhà nghiên cứu Hoàng Kiều)
Tư liệu âm thanh của Mr Đỗ Đức Hiền
Tiếng hát: NGUT Thanh Tuyết
(Nhà giáo ưu tú Thanh Tuyết là một nghệ sĩ chèo, một người thầy có tên tuổi trong làng chèo nước ta. Bà là con gái của NSND Năm Ngũ, con dâu của nữ NSND Dịu Hương, nên sớm được truyền thụ những vai mẫu chèo truyền thống)
Sắp song loan: sắp là điệu thuộc hệ thống sắp, song loan là đôi chim loan phượng gọi tắt, cũng có thể là chăn loan (gối phượng).
Nguồn gốc văn học: Ca dao, thơ dân gian
Hoàn cảnh sử dụng: Trong các vai hề gậy đi hầu cậu, vừa đi đường vừa hát
Tính chất: vui, lạc quan, nghịch ngợm
Chức năng: Hát trong hoàn cảnh đố nhau hoặc đối đáp, mô tả cảnh trên đường hay tâm sự.
Hệ thống làn điệu: Hát Sắp
LỜI CỔ
Trổ mở đầu: Chếch gối phượng song loan
Trổ thân bài: Để anh một mình vò võ sao tàn canh khuya
Anh khuyên em nên kiếm chút nghĩa đi về
Trổ nhắc lại: Anh khuyên em nên kiếm chút nghĩa đi về
Có nên chăng cô nàng nói chớ hề hở hang
Anh đây đèo bòng kiếm chút nghĩa tao khang
Trổ đổi đáp: (mở rộng)
Tao khang chi thê (1)
Bớ thằng hề ơi
Bất khả hạ đường
Bớ thằng hề ơi
Bần tiện chi giao (2)
Là mạc khả vong
Trổ kết:
Vâm trên rừng không bành không quản
Gái không chồng như phản long đanh
Phản long đanh anh còn chữa được
Gái không chồng chạy ngược chạy xuôi
Không chồng khổ lắm ai ơi.
(1) Tao: là bã rượu, khang là cám
(2) Bần tiện: Nghèo hèn.
Cả hai câu này Tống Hoằng viết trong Hậu hán thư: “Bần tiện chi giao mạc khả vong, tao khang chi thê bất khả hạ đưòng”, ý nói: Người bạn chơi lúc còn nghèo hèn không thể quên được, người vợ lấy từ lúc còn cám bã nuôi nhau thì không thể bỏ nhau được. Người vợ cám bã là ý nói người vợ đã gắn bó từ lâu.
(Theo tài liệu "Chèo Cổ Chọn Lọc" của Nhà nghiên cứu Hoàng Kiều)
Tư liệu âm thanh của Mr Đỗ Đức Hiền
- Category
- Tuồng, Chèo, Cải Lương, Xẩm
- Tags
- maiducthien, mai đức thiện, làn điệu xẩm











